Diş gıcırdatma, psikolojik nedenlerden dolayı ortaya çıkabilen bir hastalıktır. Sinir ve stres gibi psikolojik etkilerden dolayı görülmesi bu rahatsızlığın önem derecesini azaltmaz aksine çok daha önem verilmesi gerektiğini gösterir. Tıp dilinde bruksizm olarak adlandırılan bu sağlık sorunu geceleri uyuma sırasında ortaya çıkmaktadır. Halk arasında diş gıcırdatma olarak bilinen bruksizm normal olmayan bir durumdur.
Bruksizm rahatsızlığı olan kişilerin bir bölümünde diş gıcırdatma sırasında dişlere uygulanan baskı kuvvetinin etkisi ile diş dolguları zarar görebilmekte yada dişlerin kırılması söz konusu olmaktadır. Diş gıcırdatmanın bu etkilerine maruz kalanların oranı tüm bruksizm görülen kişilerin % 5 ile % 10 kadarıdır. Dişlere uygulanan kuvvetin etkisi ile çenede disfonksiyon bozulmaları görülmekte ve sabahları uyanınca kişide nedensiz yere baş ağrısı ve kaslarda ağrı görülmektedir.
Diş gıcırdatma belirtileri
Bu sağlık sorunu olan kimselerde en sık rastlanılan şikayet ağrıdır. Şikayet konusu olan ağrılar yüzdeki kaslarda, çene eklemlerinde, baş ve boyun kısımlarında görülmektedir. Diş gıcırdatmaya bağlı olarak ortaya çıkan ağrılar çenedeki çiğneme kaslarından kaynaklanır. Bu kaslardaki spazmlar ağrıların başlıca nedenidir. Diş gıcırdatma rahatsızlığı ilerlediği zaman dişlerin çiğneme yüzeylerinde aşınmalar görülebilir. Bu rahatsızlığı olan bazı kişiler sabah uyandıkları zaman ağızlarında sanki kum varmış hissine kapılabilirler. Bu hissin nedeni gece boyu sürtünmeye maruz kalan dişlerden kopan küçük parçacıklardır. Diş gıcırdatması olan kişilerde görülen diğer bir belirti diş hassasiyetidir. Dişleri koruyan mine tabakasının zamanla aşınması bu hassasiyetin oluşma nedenidir. Bazı durumlarda diş gıcırdatmanın ilerleyen safhalarında diş sinirleri bile ortaya çıkabilmektedir. Ayrıca ağzın kapanıp açılması esnasında seslerin duyulması, dişlerde sallanma ve aralanma görülmesi diş gıcırdatmanın etkisiyle oluşabilen belirtilerdir.
Diş gıcırdatma neden oluşur ?
Diş hekimleri bu sağlık sorununun oluşmasına neden olarak çeşitli faktörlerin bir araya gelmesini göstermektedirler. Belirtilen faktörler psikolojik problemler, sistemik problemler ve dental yani dişlerden kaynaklanan problemlerdir.
Sistemik etkenler : Düzensiz ve yetersiz beslenmek, alerji ve endokrin bozukluğu diş gıcırdatmaya neden olabilir.
Dental etkenler : Dişlere dolgu yapılmışsa, dolguların gerekli seviyeden yüksekte yada daha düşük bir seviyede olmaları dişlerin kapanması esnasında tam olarak kapanmamalarına neden olur. Aynı soruna dolgu değil de protez yapılmışsa da neden olabilir. Çocuklarda diş çürümeleri olması da diş gıcırdatmaya neden olabilmektedir.
Psikolojik etkenler : Diş gıcırdatmaya neden olabilen psikolojik sıkıntılar gündelik işlere bağlı olanlar ve kişisel sıkıntılar gibi iki ana grupta toplanabilir. Diş gıcırdatma sorununda psikolojik etkenlerin rol oynamasının başlıca nedeni kişilik yapısıdır. Örneğin kişinin aceleci bir kişilikte olması yada titiz davranışlar gösteren bir kişilikte olması diş gıcırdatma sorununda etkili olmaktadır.
Diş gıcırdatma tedavisi
Hastalığın tedavisinden önce diş gıcırdatmanın oluşma sıklığı ve oluşma şiddeti saptanır. Daha sonra ağız içi muayene yapılır. Dişlerde aşırı miktarda aşınma olan bölgeler varsa bu bölgelerde tedavi uygulanarak onarmalar yapılır. Diş gıcırdatmanın olumsuz etkilerinden dişleri korumak için gece plağı kullanılması önerilmektedir. Diş gıcırdatmanın ilerlemiş aşamaları için cerrahi müdahale gerekebilir.