Ortodonti, alt ve üst çenelerin, diş çarpıklıklarının düzeltilmesiyle uğraşan diş hekimliğinin bir branşıdır. Çarpık ve düzgün yerleşmemiş dişlerin temizlenmesi zor olduğundan, diş eti hastalıklarına yakalanma ve diş çürüklerinin oluşması sebebiyle dişlerin kaybedilmesi riski bulunmaktadır. Çene kaslarında daha fazla baskıya sebep olduğu için, eklem bozukluklarına, baş ağrılarına, omuz ve sırt bölgesinde yoğun ağrılara neden olurlar. Ortodontik tedavi uygulanmasıyla, sağlıklı bir ağız yapısına, güzel bir görünüme ve uzun ömürlü dişlere sahip olursunuz. Bu işi yapan diş hekimleri ortodontist olarak adlandırılır.

Ortodontik tedaviye ihtiyacınız olup olmadığını belirleyecek kişiler diş doktorları ve ortodontistlerdir. Ağız ve diş yapısı incelenerek, çene modelleri yapılarak ve röntgen filmleri çekilerek tanı konur. Aşağıdaki durumların varlığı halinde tedaviye olan ihtiyacınız belirlenir:

• Overbite: Üst ön dişlerin konumu alt ön dişlere göre önde bulunur.
• Underbite: Alt ön dişlerin konumu üst ön dişlere göre daha öndedir ya da tam tersi bir konumdadır.
• Crossbite (Çapraz Kapanış): Alt ve üst dişlerin üst üste kapanmasıdır.
• Openbite (Açık Kapanış): Alt ve üst ön dişlerin kapanış sırasında birbirini takip etmemesidir.
• Orta Hat Kayması: Üst ön dişlerin orta bölümü, alt ön dişlerin orta bölümüyle çakışmadığı durumlardır.
• Çarpıklık: Çenede dişlerin doğru dizilebilmesi için yeteri kadar yer bulunmamasıdır.
• Boşluklar: Dişlerin çekilmesi sebebiyle uzun süre yerinin boş kalması veya doğal yapısı sebebiyle boşlukların oluşmasıdır.

• Braket Takılması: En fazla uygulanan yöntem olan braketler, teller ve lastikler aracılığıyla yapılır. Dişlerin üzerine yapıştırılan braketlerden geçirilen teller sayesinde dişlere kuvvet uygulanır. Bu sayede dişlerin normal konumlarına gelmesine yardımcı olunur. Tedavi süresi birkaç aydan birkaç yıla kadar sürebilir. Düzenli olarak yapılan ayarlamalarla, dişlerde istenilen şekilde düzeltme yapılır. Braketler hafif ve az metalli yapıda olup, çocukların ilgisini çekmek için renkli veya şeffaf olarak üretilmektedir.
• Özel Sabit Uygulamalar: Parmak emme alışkanlığı olanlara özel uygulanan yöntemde, apareyler bantlar yardımıyla dişlere tutturulur. Beslenmeyi engelleyebildiği için, en son uygulama olarak görülmelidir.
• Sabit Yer Tutucular: Süt dişlerini erken kaybeden çocuklara uygulanan yöntemde, yer tutucular kalıcı dişlerin çıkmasına kadar görev yaparlar. Diğer dişlerin kayarak yer değiştirmesini engellerler.

• Alignerlar (Braketsiz Tedavi): Dişlerin aynı hizaya getirilebilmesi için kullanılan yöntemlerdir. Braketler ve teller olmadığından, şeffaf alignerlar kullanılır. Yemek yerken, diş fırçalarken ve diş ipi kullanırken çıkarılması gerekir.
• Hareketli Yer Tutucular: Sabit yer tutucular gibi işlev görürler. Çenenin üzerine oturan akrilik bir baz ve dişlerin arasını dolduran plastik veya tellerden oluşur.
• Çeneyi Yeniden Düzeltmek İçin Kullanılan Apareyler: Alt ve üst çeneye yerleştirilen splint adı verilen cihazlar, çenenin yapısını düzeltmeye yarar. Temporomandibular eklem bozukluklarının tedavi edilmesinde de kullanılırlar.
• Lip and Cheek Bumper: Bu cihaz, dudak ve yanağın dişlerin arasına girmesini sağlar. Dudak ve yanak kaslarının dişlere uyguladığı kuvveti bu cihaz keser.
• Headgear: Kafanın ön tarafına bağlanan aygıt, kafanın arkasındaki bir bantla tutturulur. Üst çenenin gelişimini yavaşlatan ve arka dişleri olduğu yerde tutarken ön dişleri de arkaya doğru iter.
• Hareketli Pekiştiriciler: Yapılan tedaviden sonra dişlerdeki değişikliği korumak için kullanılan pasif cihazlardır. Bazı durumlarda parmak emme sorunu olanlarda da uygulanabilir.
• Çene Genişletici: Üst çeneyi genişleten bir cihazdır. Plastik malzemeden imal edilen cihaz damağa oturtulur. Uyguladığı kuvvetle damağın altındaki kemik hareket ettirilerek açılır.