Yirmilik diş ameliyatı, genellikle yirmilik dişlerde iltihap oluştuğunda veya dişler gömülü kaldığında bu dişlerin çekilmesi için uygulanan bir operasyondur. Yirmilik dişlerin sorun çıkarması halinde, ağızda kist ve tümör oluşumunu engellemek amacıyla çekilmesi gerekmektedir. Çene yapısında en son çıkan bu üçüncü büyük azı dişlerin ağız sağlığında herhangi bir önemli rolü bulunmamaktadır. Çünkü beslenme düzeninin değişmesinden dolayı yapılarında küçülme olmuştur. Çenede geç çıkmaları nedeniyle, kendilerine yetecek yer bulmakta zorlanırlar. Bu yüzden çene içinde gelişimlerini sürdüremezler ve çıkamadıkları zaman çenede ve dişte iltihap gelişmeye başlar. Dişlerin fırçalanması sırasında ihmal edilirlerse, plaklar nedeniyle çürükler oluşmaya başlar. Çene yapısı içinde normal olarak çıkan dişlerde diş çekimi yapılırken, çenede çıkmamış, içeride kalmış olanlarda ameliyat uygulanmaktadır. Ameliyat sonrasında oluşan ağrılar, yaraların iyileşmesine kadar devam eder. Bunu hafifletmek için ağız gargaraları ve ağrı kesici ilaçlardan yararlanılabilir.

Bu dişler alt ve üst çenede toplam olarak dört tanedir. Üst çenede olan yirmilik dişlerin üst tarafında yer alan maksiller sinüs boşluğu, yüzdeki kemikler arasında bulunan hava boşluklarıdır. Diş ameliyatı sırasında hatalı bir hareket yapılırsa, yirmilik diş sinüs boşluğuna gidebilir. Alt çenede yer alan dişlerin ameliyatı ise daha özenli yapılmalıdır. Çenede sağ ve sol tarafta bulunan sinirler, burada bulunan dişlerin alt bölümünden geçtiğinden, sinirlere zarar verilirse dudaklarda altı ay ya da kalıcı sürecek bir uyuşukluk meydana gelebilir. Arka bölümde yer alan lingual sinire zarar verildiğinde ise dilde geçici süre uyuşukluk meydana gelebilir.

Gömülü olan dişlerin ameliyatla alınabilmesi için, panoramik röntgen çekilmeli ve dişin çenedeki pozisyonu belirlenmelidir. Gerekli olursa, hastada üç boyutlu tomografi çekilerek, dişlerin sinirler ve sinüslerle olan pozisyonu tespit edilmelidir. Bunlar tamamlandıktan sonra, bölgeye anestezi uygulanarak bir kesi yapılır. Burada diş eti flebi ile kaldırılıp, çenede gömülü olan dişe ulaşılır. Çenenin üst tarafında bulunan dişler daha kolay ameliyat edilirken, alt tarafta bulunanlar için daha dikkatli olunması gerekir. Çenede gömülü dişin konumuna yani yatay, dik ya da çapraz olmasına göre, daha özenli çalışılarak parçalar halinde dişin alınması gerekir. Bu çalışmalar sırasında çene kemiğinde aşınma olabilir. Ameliyat tamamlandığında, dişin alındığı bölgeye 20 dakika kadar tampon uygulanması gerekir. Çene kemiğinde aşınma olduysa, buraya 10 dakikalık buz uygulaması yapılır. Bu süreye dikkat edilmelidir, aksi takdirde yumuşak doku yanması olabilir. Sigara alışkanlığı olan kişilerin en az 24 saat sigara içmemesi gerekir. Yirmilik dişler ağızda işlev görmediğinden, ameliyat sonrasında yerlerine protez yapılmasına gerek kalmaz.

Bu ameliyatın süresi, yirmilik dişin çene yapısındaki konumuna, etrafında bulunan sinir, diş ya da kemik gibi yapıların durumuna, ameliyatı yapan doktorun tecrübesine göre yarım saat ile bir saat arasında değişebilir.

Yapılan ameliyat sonrasında hastada yüksek ateş olması, ağızda kötü koku oluşması, kanamanın dinmemesi, ağrıyla birlikte kızarıklık ve şişlik olması halinde, hemen doktora gidilmesi gerekir. Ameliyattan 4-5 gün içinde ağız hareketlerinde zorlanma, tükürükte kan bulunması gibi anormal etkilerin olması durumunda, yine doktora gidilmelidir.

Diş doktorunun yeteri kadar tecrübesi ve bunun için yeterli ekipmanı varsa, bu ameliyatı yapabilir. Ancak çene cerrahisi alanında uzman kişiler bu konuda aldıkları eğitimle ve uyguladıkları operasyonlarla daha tecrübeli olduklarından, yirmilik diş ameliyatının onlar tarafından yapılması daha uygun olacaktır.